Przejdź do głównej treści Przejdź do wyszukiwarki Gminny Ośrodek Kultury i Biblioteka w Gromadce

Osła

Miejscowość Osła 

Wieś znajduje się w gminie Gromadka, 16 km na północny wschód od Bolesławca. Obecna nazwa wsi posiada korzenie słowiańskie, czego dowodem jest prawie identyczne jej brzmienie w najstarszych dokumentach (bulla papieża Innocetmego IV wystawiona w Lyonie 9 sierpnia 1254 r.), "Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego" z 1305 r, nazwę zapisano, jako Osla). Osła jest najstarszą miejscowością gminy Gromadka. Na terenach dzisiejszej Osłej przed 1200 r. powstała osada słowiańska. Z dokumentu z 1245 r. wynika, że Osła była własnością biskupów wrocławskich. Na przestrzeni lat majątek Osłej zmieniał właścicieli, natomiast w latach 1742-1943 ewangelicy z trzech wsi po uwolnieniu wyznań przez Fryderyka Wielkiego, zbudowali jeden wspólny kościół i szkołę. W 1794 r. wzniesiono nowy budynek, który był jednocześnie domem pastora. W 1825 r. wieś spustoszył potężny pożar. Po tym przykrym zdarzeniu odbudowano jednak zamek, ale już w nowym stylu i rozpoczęto budowę nowego kościoła ewangelickiego. W 1853 r. wzniesiona została wieża z ośmioma kolumienkami. Kościoła katolickiego nie odbudowano, ponieważ było zbyt mało katolików, a na jego miejscu natomiast powstał cmentarz. W 1845 r. w Osłej działały 4 młyny wodne, 3 wiatraki, 1 tartak, 1 browar, 24 rękodzielników i 19 kupców i handlarzy. II wojna światowa nie ominęła Osłej. Tak jak w innych pobliskich miejscowościach (Gromadka, Modła), tak i tu powstała komórka hitlerowskiej partii NSDAP. Utworzono również filię obozu koncentracyjnego, która mieściła się w zabudowaniach przyzamkowych. Więźniowie zatrudniani byli przy budowie bocznicy kolejowej, strzelnicy, montowali samoloty, wznosili obiekty przemysłowe. W dniu 11 lutego 1945 r. obóz zlikwidowano, a ocalałych więźniów popędzono w kierunku obozu Dora-Nordhausen.

 

 

Zabytkiwe wsi Osła, które warto zobaczyć: 

 • Kościół parafialny p.w. św. Piotra i Pawła: został wzniesiony w 1826 r., jako drugi zbiór protestancki. Dzisiaj do świątyni prowadzą nowe, betonowe stopnie. Wnętrze kościoła wykonane jest z jasnego drewna, którym wyłożono balkony, ołtarz, ambonę i dolną część ścian. Znajdują się również ocalałe stare drewniane płyty upamiętniające ofiary wojen z 1866, 1870 i 1871 r. oraz bardzo stara niestety mniej czytelna płyta poświęcona kampanii napoleońskiej 1813-1814 r.. Nieopodal kościoła znajdują się trzy murowane, polowe ołtarze, a na wprost głównych wrót, pod murem cmentarnym wysklepiono kapliczkę z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej, obok niej znajduje się duży, drewniany krzyż. Nad drzwiami pod wieżą kościoła znajduje się tablica z tekstem sporządzonym 28 grudnia 1826 r., upamiętniająca pożar z 3 sierpnia 1825 r. oraz rozpoczęcie budowy nowego kościoła w tym samym roku. Na wieży wiszą trzy żeliwne dzwony odlane w 1920 r..
 • Dom pastora, który znajduje się poniżej cmentarza, zbudowany jest z muru pruskiego. Dzisiaj świeżo otynkowany i pomalowany. Po prawej stronie plebani ustawiono fragmenty zburzonych pomników i opatrzone napisami głazy. W centrum skweru umiejscowiona jest duża kapliczka (dawny pomnik wojenny, z którego usunięto napisy oraz ozdoby nawiązujące do niemieckich tradycji militarnych).
 • Zegar, który znajduje się na wieży kościoła. Obecnie jest po renowacji, pomalowany na czarno z żółtymi cyframi. Nadal wybija kwadranse i godziny. Zegar pochodzi z 1913 r..
 • Cmentarz parafialny otoczony jest obecnie odnowionym murem, a tuż przed wejściem znajduje się zabytkowa kaplica z 1877 r.. W głębi można dostrzec grobowce rodzinne oraz XIX wieczne pomniki nagrobne, kształtem przypominające dużą, trójlistną roślinę, w która wkomponowano krucyfiks z ukoronowaną cierniem głową Chrystusa.
 • Mauzoleum pochodzi z XIX wieku. Umieszczono na nim wszystkie zachowane historyczne epitafia, upamiętniające miejscowych dziedziców (z XVI i XVII wieku) oraz członków ich rodzin, a także pastorów.
  1. Charlotta Julianna Tugendreich Escherta: trzecia żona miejscowego pastora.
  2. Bogumił Giessel: pastor, który pełnił posługę w Osłej przez 40 lat. Płytę postawiła wdowa po pastorze oraz jego dzieci.
  3. Mikołaj von Nottenhofen - Kromenau: zamordowany pod Chojnowem w 1618 roku. Na epitafium widnieje rycerz w zbroi, stojący ze złożonymi rękami na pasie, pomiędzy nogami trzyma hełm rycerski z przyłbicą.
  4. Małgorzata von Kittlitz: żona dziedzica zm. w 1583 r..
  5. Płyta niestety nieczytelna, ale można wywnioskować, że był to mąż Małgorzaty, której poświęcone jest poprzednie epitafium.
  6. Zygmunt von Nottenhofen-Kromenau: zm., w 1594 r. i prawdopodobnie był synem dwojga poprzednio wymienionych osób.
  7. Lesław von Nottenhofen-Kromnau: miejscowy dziedzic zm. w 1614 r..
  8. Żona miejscowego dziedzica z rodu von Nottenhofen-Kromnau: z uwagi na duże zniszczenia płyty możemy tylko dowiedzieć się, że zmarła w wieku 20 lat, a załączony tekst biblijny sugeruje nam, że śmierć nastąpiła w połogu.
  9. Pozostałe kamienne płyty należą do zmarłych dzieci dziedziców zamieszkujących wieś Osła.
 • W miejscowości znajdują się również godne uwagi stare chałupy chłopskie pochodzące z XVIII i początku XIX w. rzadko spotykane w innych osadach gminy Gromadka.
 • Pomnik, a raczej pozostałości po nim. Przebudowany po 1945 r., upamiętniający martyrologię więźniów filii obozu koncentracyjnego Gross Rosen.
 • Gospodarstwo nr 46 nieopodal kościoła to dawna karczma, którą można poznać po inicjałach zamieszczonych nad wejściem (JCF 1820) F - oznacza Fendler nazwisko właściciela karczmy.
 • Zamek: znajduje się kilkaset metrów od kościoła, budowla pochodząca z przełomu XIX i XX wieku, ponieważ starsza cześć spłonęła w pożarze w roku 1825.
 • Wały Śląskie zwane Wałami Chrobrego: największy obiekt archeologiczny. Wały odkryte zostały przez lokalnego pasjonata historii i miłośnika archeologii, Leona Piątkowskiego z Bolesławca.

 

Facebook

                  

Sponsorzy

 

Piekarnia PPUH Jarmen

Edward Orawiec Tomaszów Bolesławiecki

Kontakt

Gminny Ośrodek Kultury

i Biblioteka w Gromadce

ul. Szkolna 9

59-706 Gromadka

NIP: 612-18-60-992

tel. 75 738 23 48

tel. 75 738 23 96 (Biblioteka)


e-mail:

gokibgromadka@gokibgromadka.pl


Skrzynka ESP:

/GOKIBGROMADKA/SkrytkaESP


Nr rachunku bankowego:

BS w Chojnowie - Oddział w Gromadce

63 8644 0000 0264 8839 2000 0010


BIBLIOTEKA

Biblioteka czynna

poniedziałek - piątek

w godz. 9.00 - 15.00

 

 

KATALOG ONLINE

 

Klauzula informacyjna

Biuletyn Informacji Publicznej

Zegar

Kalendarz

Lista wydarzeń w miesiącu Marzec 2024 Brak wydarzeń w tym miesiącu.

Imieniny

Imieniny:

Polecamy: